Terp fan de Takomst
Vroeger leefde het dorp Blije met de zee. De boeren bewerkten het buitendijkse land, er werd gevist op het Wad, gejut op de kwelder en de dijk, het gebied was een speeltuin voor de jeugd. De verhoging van de zeedijk en de herbestemming tot natuurgebied maakten dat de Waddenzee geen onderdeel meer uitmaakte van het leven van de dorpsbewoners.
In hun dorpsvisie uit 2011 beschreven de inwoners van het dorp Blije hun droomwens: ‘We willen weer meer met het gezicht naar de Waddenzee toe wonen, leven en werken’. Centraal element was het idee om ter hoogte van Blije buitendijks een belevingsplek te maken in de vorm van een terp: de Terp fan de Takomst. Een plek om oude verhalen te vertellen en nieuwe verhalen te maken. Een plek in de natuur, om te zijn en te genieten van het landschap.
Het idee van het dorp werd opgepikt door Sense of Place, het initiatief van Oerol-oprichter Joop Mulder, die met culturele landschapsprojecten de aantrekkingskracht van de Waddenkust wilde vergroten. In de ontwerpselectie viel de keuze op Kunstenaarscollectief Observatorium uit Rottterdam. Zij ontwierpen de Terp fan de Takomst in nauwe samenwerking met de Vereniging Dorpsbelang Blije e.o., de inwoners van Blije, It Fryske Gea, Rijksuniversiteit Groningen en Sense of Place. Het ontwerp past in een lange traditie van zogenoemde ‘land art’. Hierbij spelen kunstenaars in op landschapskenmerken en gebruiken deze voor een nieuwe beleving van de ruimte, waarbij de natuur wordt opgenomen in de kunst.
Zo wil de terp een voorbeeld zijn voor bouwen, werken en leven mét het water in plaats van tégen het water en is het een barometer voor klimaatverandering en de zeespiegelstijging. De kwelder van het Friese wad is een plek met ononderbroken panoramische vergezichten op de zeedijk, het binnendijkse gebied, het Wad en de eilanden. Het pad vanaf de zeedijk verleidt je om het unieke landschap van het UNESCO Waddenzee Werelderfgoed buitendijks te ervaren en de hoogte in de verte te bezoeken. Hoe hoger je komt hoe lager de zuilenrijen. Hoe meer je naar binnen gaat, hoe meer je ook buiten komt te staan. Het perspectief tussen de zuilen, als vensters op de wereld om je heen, verandert permanent. De terp en de wandelgang zijn volledig circulair gebouwd.
Specialisten van Rijkswaterstaat onderzoeken hier een verjongd stuk kwelder op vegetatieontwikkeling en de effecten op vissen, vogels, insecten en het klimaat. Na bijna 1000 jaar is de terp terug van weggeweest in het Friese landschap. De oorspronkelijke verbinding met de zee is op een bijzondere en duurzame manier hersteld en de natuurlijke, cultuurhistorische en landschappelijke waarden van het buitendijkse gebied zijn versterkt. Het is een prachtig voorbeeld van burgers die een droombeeld realiseren samen met overheden en gebiedspartijen.
De Terp fan de Takomst is niet toegankelijk in het broedseizoen van 15 maart tot 5 juli.
